De geboren en getogen Groninger Ubbo Ariëns Kappers redde tijdens de Tweede Wereldoorlog als onderzoeker en 'schedelmeter' het leven van meer dan driehonderd Joden.
Kappers werd in 1877 geboren in de stad Groningen en groeide op in Sappemeer als zoon van een onderwijzer. In 1896 trok hij naar Amsterdam om geneeskunde te studeren. Hij werd uiteindelijk geen arts, maar onderzoeker en de eerste directeur van het Instituut voor Hersenonderzoek.
Schedelmeting
In dat instituut hield Ariëns Kappers zich onder meer bezig met schedelmetingen. Destijds werd gedacht dat je aan de hand van de maat van een schedel uitspraken kon doen over de persoon en zijn eigenschappen. Tegenwoordig geldt dit als een ultieme vorm van racisme, maar toen was het een serieuze wetenschap.
Onderzoek
In 1934 publiceerde Ariëns Kappers een onderzoek waarin hij betoogde dat de Joden van Portugese afkomst, de zogenaamde Sefardische Joden, een ander schedelvorm hadden dan Joden van Oost-Europese afkomst.
Aanzien bij de nazi's
De nazi's waren overtuigd van de juistheid van schedelonderzoek en hadden een hoge pet op van Ariëns Kappers. Die gebruikte zijn aanzien tijdens de oorlog om de nazi's er van te overtuigen dat sommige Joden eigenlijk geen Joden waren. Zo redde hij het leven van ongeveer driehonderd Joden.
In 2018 kreeg Ariëns Kappers postuum de Yad Vashem-onderscheiding, een Israëlische onderscheiding die wordt uitgereikt aan mensen die tijdens de oorlog Joden hebben gered, uitgereikt.
